Rozwód w Niemczech a skutki podatkowe – najważniejsze informacje

Niestety zdarzają się w życiu przykre sytuacje, które prowadzą do rozpadu małżeństwa. Niezależnie od przyczyny zaistniałej sytuacji problem stanowi dokument urzędowy łączący ze sobą obie strony – w przypadku braku szans na wspólne kontynuowanie życia należy złożyć wniosek o rozwód. Poza emocjonalnym aspektem i mnóstwem stresu rozwód wiąże się także z koniecznością załatwienia bardzo dużej ilości formalności. Jak działa prawo rozwodowe w Niemczech? Jak takie wydarzenie wpłynie na rozliczenie podatkowe? Te kwestie postaramy się wytłumaczyć dokładnie w dzisiejszym wpisie.

Rozwód w Niemczech a podział majątku – jak wygląda?

Małżeństwo w Niemczech może zostać zakończone wyłącznie przez sąd, dlatego, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku w sądzie rodzinnym lub sądzie rejonowym. Rozpad pożycia małżeńskiego zachodzi gdy małżonkowie żyją osobno od co najmniej roku – po tym czasie jeżeli oboje złożą wniosek o rozwód lub druga strona wyrazi na to zgodę, sędzia zakończy związek. Bez zgody drugiej strony rozwód uzyskać można jeżeli udowodni się, że separacja trwa już przynajmniej 3 lata.

Głównym skutkiem rozwodu z finansowego punktu widzenia jest przede wszystkim podział majątku wspólnego. W Niemczech nie ma znaczenia, z czyjej winy doszło do rozpadu małżeństwa – sąd podczas post postępowanie nie orzeka, który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

Jeżeli przed zawarciem związku małżeńskiego nie podpisano umowy majątkowej (intercyzy), to strony w procesie rozwodowym mają możliwość wybrać, jak zostanie podzielony majątek na zasadzie ugody. Jeżeli nie dojdzie do porozumienia, automatycznie sąd zdecyduje o wyrównaniu dorobków – na podstawie funkcjonującego w Niemczech ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Wyrównanie dorobków po ustaniu wspólnoty majątkowej małżonków

Jeśli małżonkowie nie podpisali intercyzy przed zawarciem związku, to w przypadku rozwodu w Niemczech obowiązywać będzie rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków (Zugewinngemeinschaft). Jest to domyślny ustrój majątkowy funkcjonujący w tym kraju. Stanowi on, że w po rozwodzie, jeśli przyrost majątku jednego z partnerów jest większy niż drugiego, jest on wyrównywany w taki sposób, aby obie strony otrzymały taką samą kwotę zysku. Jako że często ustalenie osobistego majątku podczas wspólnego życia jest niezwykle trudne, procesem tym zajmują się adwokaci i może to być bardzo czasochłonne.

Jak wygląda to w praktyce? Po rozpadzie małżeństwa przyrost majątku obydwojga małżonków dzielony jest na dwie równe części, a małżonek z większym przyrostem majątku winny jest drugiemu wyrównanie dorobków. Zugewinn (dorobek, przyrost) to kwota, o którą majątek jednego z małżonków przewyższa majątek wniesiony do małżeństwa. Warto wspomnieć, że należność, którą otrzymamy od partnera w wyniku wyrównania dorobków, nie podlega opodatkowaniu.

Rozwód w Niemczech – koszty sądowe

Wydatki w przypadku rozwodu są bardzo często niezwykle wysokie – musimy opłacić nie tylko samo postępowanie sądowe, ale także usługi prawnika. Wydatki będą najwyższe jeśli małżonkowie będą mieli problem z porozumieniem się w sprawach związanych z majątkiem – im dłuższa sprawa, tym wyższe koszty. Obliczane są one również na podstawie wartości przedmiotu sporu, tak więc większy majątek oznacza większe opłaty.

Jako że rozwód wiążę się z bardzo dużymi wydatkami, do 2013 roku istniała w Niemczech możliwość odliczenia części kosztów rozwodu jako nadzwyczajne wydatki. Każdy podatnik mógł częściowo odzyskać koszty poniesione na zapłatę adwokatowi, koszty dojazdów do sądu osoby zainteresowanej, adwokata oraz notariusza, a także koszty związane z uzyskaniem opinii biegłych i rzeczoznawców.

Po zmianach w prawie i długim, burzliwym procesie legislacyjnym od 2013 roku rozstające się pary nie mają możliwości odliczania od podatku kosztów rozwodu, co oznacza, że obecnie wszystkie opłaty należy pokryć z własnej kieszeni.

Ulgi podatkowe na dzieci po rozwodzie

W przypadku rozwodu w Niemczech oboje rodziców w dalszym ciągu sprawują nad dzieckiem wspólną władzę rodzicielską (chyba że sąd na wniosek jednej ze stron stwierdzi inaczej). W takim wypadku kwota wolna od podatku Kinderfreibetrag związana z posiadaniem dzieci w dalszym ciągu przysługuje w równych częściach obojgu rodzicom, ponieważ nawet po rozwodzie prawo niemieckie gwarantuje dziecku prawo do kontaktu z rodzicami oraz obowiązek rodziców do kontaktu z dzieckiem.

W Niemczech funkcjonuje również wiele ulg związanych z opieką nad dziećmi, ich edukacją i wychowaniem przeznaczonych dla rodziców zameldowanych razem z dzieckiem. Od 2012 roku drugi rodzic może się na to nie zgodzić, w przypadku jeżeli w równym stopniu zajmuje się dzieckiem się dzieckiem. Taka sama sytuacja może wystąpić podczas korzystania z ryczałtowej kwoty wolnej od podatku dla osób niepełnosprawnych (Behindertenpauschbetrag).

Rodzic, który opiekuje się dzieckiem niepełnosprawnym, ponosząc przy tym prawie wszystkie koszty utrzymania, może starać się o uzyskanie w całości kwoty wolnej od podatku, wynikającej z tego tytułu. Można to zrobić jeżeli wcześniej Kinderfreibetrag zostało przydzielone wyłącznie rodzicowi zajmującemu się dzieckiem.

Podatek od kapitału

Jeżeli podczas trwania separacji został złożony wniosek o zwolnienie z odprowadzania podatku od dochodów kapitałowych, będzie on ważny do końca roku niezależnie od statusu małżeństwa. W momencie, w którym sąd wyda wyrok o zakończeniu związku małżeńskiego, obie strony zobowiązane są jednak do złożenia nowych oddzielnych wniosków o zwolnienie z tego podatku.

Można również anulować wspólny wniosek o zwolnienie z odprowadzania podatku od dochodów kapitałowych jeszcze w czasie trwania małżeństwa. W tym celu należy napisać odwołanie podpisane przez obie strony i dostarczyć je do banku.

Rozwód a przydział do klasy podatkowej

W Niemieckim systemie podatkowym funkcjonuje 6 klas podatkowych o przynależności do których decyduje wysokość osiąganych dochodów, a także sytuacja życiowa. Rozwód może mieć poważny wpływ na sposób rozliczania i wysokość stawki podatkowej. Osoby rozwiedzione nieposiadające dzieci zostaną przypisane do I klasy podatkowej, natomiast rodzic samotnie wychowujący dziecko do II klasy podatkowej.

W celu zmiany klasy podatkowej w Niemczech należy udać się do urzędu skarbowego (Finanzamt) i złożyć odpowiednie pismo – tam możemy uzyskać również informacje, do której grupy jesteśmy przypisani jeśli mamy co do tego jakiekolwiek wątpliwości.

Rozwód a wspólne rozliczenie podatkowe

Co ze wspólnym rozliczeniem, jeśli rozwód nastąpił w trakcie trwania roku podatkowego? Stawka wspólnego opodatkowania Splittingtarif dla małżeństwa razem składającego deklarację podatkową może być zastosowana jeśli podatnik pozostawał w związku małżeńskim przynajmniej jeden dzień w roku.

Jeżeli nie wiesz, jak rozliczyć się po rozwodzie w Niemczech lub do tej pory zawsze rozliczenie było wspólne i nie znasz zasad dotyczących składania deklaracji, oferujemy Ci fachową pomoc. Zgłoś się do naszego biura podatkowego, a załatwimy za Ciebie wszystkie formalności z niemieckim urzędem skarbowym. Decydując się na nasze usługi, zyskujesz profesjonalną obsługę doświadczonych i wykwalifikowanych doradców i gwarancję korzystnego zwrotu podatku z Niemiec.