Kurzarbeit i Kurzarbeitergeld w Niemczech – kiedy można skorzystać ze świadczenia za skrócony czas pracy?

W przypadku przestoju lub problemów w firmie pracodawca w Niemczech może złożyć wniosek o Kurzarbeit, czyli czasowe zredukowanie regularnego czasu pracy. Oznacza to, że nasze obowiązki wykonywać będziemy w mniejszym wymiarze czasowym co przyczyni się również do obniżenia naszego wynagrodzenia. W tym celu funkcjonuje świadczenie Kurzarbeitergeld które częściowo pozwala pokryć straty pracowników.

Co to jest Kurzarbeit?

Kurzarbeit to tymczasowe zmniejszenie regularnego wymiaru czasu pracy danego pracownika. Takie rozwiązanie może zastosować pracodawca w określonych sytuacjach, najczęściej w czasie występujących problemów z ciągłością zamówień i różnego rodzaju przestojami.

Kurzarbeit wykorzystywane jest przez właścicieli firm w celu częściowego odciążenia przedsiębiorstwa, przez zredukowanie kosztów przeznaczanych na opłacanie pracowników. Bardzo często jest to szansa na uniknięcie całkowitych zwolnień w przypadku okresowych problemów finansowych i kłopotami z utrzymaniem regularności funkcjonowania zakłady. Szczególnie widoczne było to podczas niedawnej pandemii koronawirusa – wiele zakładów ograniczyło działalność korzystając właśnie z Kurzarbeit, dzięki czemu nie musiały się zamykać ani rezygnować z pracowników. Wynikało to z małej ilości zleceń i ogólnego zwolnienia gospodarki, konsumpcji i życia towarzyskiego, przez co wiele branż popadło w spore problemy finansowe. Przez ten okres wypłacane jest częściowa rekompensata zależna od strat, dlatego zatrudniona osoba nie ponosi aż tak wielkich strat związanych ze zmniejszona możliwością zarobku.

Czas pracy poszczególnych pracowników nie musi zostać zredukowany w takiej samej ilości. Jeden zatrudniony może przykładowo pracować o 50% mniej, podczas gdy inny o 20% mniej.

Kiedy można skorzystać z Kurzarbeit?

Skrócenie czasu pracy może dotyczyć zarówno części zatrudnionych pracowników, jak i całości danego przedsiębiorstwa. Aby firma mogła wykonać taki krok, muszą zostać spełnione konkretne warunki. Po pierwsze, zgodę wyrazić musi rada zakładowa (Betriebsrat) działająca w danym zakładzie pracy. Jeżeli w firmie nie funkcjonuje taki podmiot, a nie ma uregulowanych kwestii pracy w skróconym wymiarze w układach zbiorowych, to wszyscy pracownicy których dotyczyć będzie Kurzarbeit muszą wyrazić zgodę na pracę w skróconym wymiarze godzin. W takim wypadku należy także uzgodnić i jasno określić jaki procent ich godzin pracy zostanie skrócony i zawrzeć porozumienie na piśmie.

Kurzarbeit mogą uzyskać pracodawcy, którzy doświadczają nieoczekiwanych trudności gospodarczych lub są zmuszeni do ograniczenia działalności z powodu nadzwyczajnych okoliczności. To rozwiązanie pozwala firmom na czasowe zmniejszenie wymiaru czasu pracy bez konieczności zwalniania pracowników, zapewniając im jednocześnie częściowe wynagrodzenie. Aby skorzystać z tej formy wsparcia, pracodawca musi złożyć wniosek do odpowiedniej agencji pracy, dokładnie uzasadniając przyczyny wprowadzenia skróconego czasu pracy oraz wskazując liczbę osób, które mają być objęte świadczeniem. Kluczowym elementem procedury jest rzetelna dokumentacja potwierdzająca trudną sytuację firmy oraz spełnienie wymogów dotyczących przewidywanych strat finansowych. Dzięki zasiłkowi Kurzarbeit przedsiębiorstwa mogą stabilizować swoją sytuację w kryzysowych momentach, a pracownicy zachowują zatrudnienie i środki do życia, co minimalizuje skutki gospodarczych wahań.

Dodatkowo, aby uzyskać Kurzarbeitengeld, skrócenie godzin pracy musi przynajmniej jedną trzecią wszystkich pracowników a wynagrodzenie obniżone co najmniej o 10% ich całkowitego wynagrodzenia brutto.

Kurzarbeitengeld

Zasiłek Kurzarbeitengeld to środki wypłacane pracownikom w związku ze spadkiem wynagrodzenia spowodowanym skróceniem czasu pracy. Ty jako pracownik nie musisz nic robić, aby otrzymać dodatek za pracę w niepełnym wymiarze czasowym – wniosek i wszystkie formalności załatwiane są przez pracodawcę. Firma może otrzymywać takie świadczenia maksymalnie przez 24 miesiące.

Może również dojść do sytuacji do sytuacji, w której pracownicy w ogóle nie wykonują żadnej pracy w związku z wprowadzeniem w niemieckim przedsiębiorstwie Kurzarbeit. Taka praca w skróconym wymiarze godzin nazywana jest potocznie „Kurzarbeit Null“.

Kiedy można uzyskać zasiłek z tytułu skróconego czasu pracy?

Świadczenie Kurzarbeitergeld (KUG) przysługujące pracownikowi za pracę w skróconym wymiarze godzin ma służyć jako częściowa rekompensata nagłego spadku wynagrodzenia które jest na umowie. Wypłacać musi je pracodawca który będzie ubiegał się o jego zwrot od Federalnej Agencji Pracy. W tym celu firma muszą jednak wystąpić następujące warunki:

• skrócenie czasu pracy spowodowane jest przestojem firmy wywołanym nieprzewidzianymi wydarzeniami (katastrofa atmosferyczna czy pandemia np. SARS-CoV-2) lub przyczyn ekonomicznych (brak zamówień czy zleceń),
• podjęte zostały wszystkie kroki, dzięki którym można było uniknąć przestoju lub chociaż zmniejszyć jego skalę,
• powrót do normalnego funkcjonowania przewidywany jest w zaplanowanej w czasie przyszłości; przestój jest wyłącznie tymczasowy,
• przestój został zgłoszony w Federalnej Agencji Pracy (Bundesagentur für Arbeit),
• osoby objęte zmniejszonym wymiarem pracy pozostają zatrudnione i w dalszym ciągu podlegają ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu.

Kto korzysta z zasiłku Kurzarbeit?

W drugiej połowie 2024 roku zaobserwowano znaczący wzrost liczby pracowników objętych programem Kurzarbeit, co odzwierciedla pogarszającą się sytuację gospodarczą w niektórych sektorach. Przykładowo, liczba osób korzystających z tego świadczenia wzrosła z 175 000 w sierpniu do aż 268 000 we wrześniu 2024 roku. Tak dynamiczny przyrost wskazuje na istotne problemy rynkowe i konieczność wsparcia firm, które zmagają się z przestojami produkcyjnymi.

Niektóre branże odczuły skutki spowolnienia gospodarczego bardziej niż inne, co doprowadziło do wzrostu liczby firm korzystających z programu Kurzarbeit. Szczególnie dotknięty został przemysł meblarski, gdzie problemy z dostępnością surowców oraz spadek popytu znacząco ograniczyły produkcję. Podobne trudności napotkała branża metalurgiczna, zmuszona do radzenia sobie z rosnącymi kosztami energii i surowców. W produkcji urządzeń elektrycznych zakłócenia w łańcuchu dostaw negatywnie wpłynęły na możliwości realizacji zamówień, co osłabiło stabilność tego sektora. Przemysł motoryzacyjny również znalazł się w trudnej sytuacji, borykając się z niższą sprzedażą i spadkiem liczby zamówień na nowe pojazdy.

Kurzarbeit stał się więc kluczowym mechanizmem wsparcia, pozwalającym firmom utrzymać zatrudnienie w trudnych czasach i uniknąć masowych zwolnień, które mogłyby dodatkowo pogłębić kryzys w tych sektorach.

Jak obliczyć Kurzarbeitergeld?

Kluczową kwestią dla pracownika podczas wprowadzenia Kurzarbeit jest wysokość pensji – czas pracy zostaje skrócony, przez co większość osób obawia się znacznego spadku wynagrodzenia. Zarobki obliczane są według stopy procentowej o którą zmniejszony zostaje standardowy czas pracy. Tak więc wynagrodzenie zostanie zredukowane dokładnie w takim stosunku jak długość pracy.

W celu zrekompensowania strat pracownikom z tytułu skróconego czasu pracy przyznawany jest Kurzarbeitergeld. Jego wysokość określa się na podstawie start wynagrodzenia netto i wynosi ono 60% straty pensji netto lub 67% jeżeli osoba objęta tym świadczeniem posiada przynajmniej jedno dziecko.

Zobrazujmy to na przykładowym pracowniku wykonującym swoje obowiązki 40 godzin tygodniowo i zarabiającym 2000 euro miesięcznie brutto, zakładając, że w ramach Kurzarbeit jego czas pracy zostaje zredukowany do 30 godzin. Oznacza to, że pracować będzie wyłącznie 75% tego co powinien, przez co jego zarobki wynosi będą tylko 1500 euro brutto. Jeżeli przyjmiemy, że należy do I grupy podatkowej, jego zarobki netto wyniosą około 1.153 euro – otrzymuje więc o 287 euro mniej.

Dopiero ta kwota posłuży do obliczenia wysokości Kurzarbeitergeld – 60% z tej sumy to 172 euro. Tyle mniej więcej wyniesie rekompensata, co pokazuje ile rzeczywiście straci pracownik podczas Kurzarbeit. Trzeba pamiętać ze powyższe obliczenia są wartościami przybliżonymi, ponieważ trzeba brać pod uwagę dany przypadek i znacznie więcej zmiennych takich jak klasy podatkowe, rodzaj ubezpieczenia, miejsce zamieszkania czy przynależność do zbiorowego układu pracy.

Różnicę odczujemy także podczas rozliczenia podatku z Niemiec z racji tego, że niższe wynagrodzenie wpłynie na wysokość opłacanych stawek. Jeżeli potrzebujesz pomocy w złożeniu zaznania w Finanzamt, zgłoś się o pomoc do naszego biura podatkowego – załatwimy wszystkie formalności za Ciebie.