ENA – Europejski Nakaz Aresztowania Holandia

Co to jest Europejski Nakaz Aresztowania (ENA)?

ENA (Europees aanhoudingsbevel -EAB) to decyzja sądowa, którą wydaje Państwo należące do Unii.

Jej celem jest aresztowanie i dostarczenie przez inne Państwo członkowskie poszukiwanej osoby, zazwyczaj w związku z prowadzonym przeciwko niej postępowaniem karnym. ENA wydawany jest również w celu wykonania kary lub środka zabezpieczającego (pozbawienia wolności) osoby poszukiwanej, 

Europejski nakaz aresztowania stosuje się gdy:

• osoba jest prawomocnie skazana na karę pozbawienia wolności lub orzeczono środek zabezpieczający w wymiarze co najmniej 4 miesięcy,
• za przestępstwo, którego dokonała osoba poszukiwana  orzeczono karę pozbawienia wolności lub zastosowano środek zabezpieczający o maksymalnym wymiarze powyżej jednego roku.

Jak działa europejski nakaz aresztowania?

1. Sąd państwa członkowskiego EU wydaje decyzję sądową, zgodnie z którą inne państwo członkowskie ma aresztować lub przekazać osobę w celu:

• przeprowadzenia sądowego postępowania karnego,
• wykonania kary pozbawienia wolności,
• wykonania środka zabezpieczającego.

2. Europejski nakaz aresztowania musi zawierać następujące informacje:

• tożsamość osoby,
• nazwa organu sądowego wydającego nakaz,
• prawomocne orzeczenie,
• informacje dotyczące charakteru przestępstwa, orzeczonej kary.

3. ENA przekazuje się sądowi wykonującemu nakaz (np. w miejscu przebywania poszukiwanej osoby). Interpol otrzymuje informację o ENA oraz umieszcza ją w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS II). Wszystkie Państwa członkowskie są uprawnione do stosowania adekwatnych i wymaganych środków przymusu w celu znalezienia i przekazania poszukiwanej osoby.

4. Po zatrzymaniu poszukiwanej osoby ma ona prawo poznać treść ENA. Ma również prawo do skorzystania z usług adwokata oraz tłumacza. Państwo zatrzymujące decyduje czy poszukiwany musi zostać zatrzymany, czy też może zostać zwolniony przy zachowaniu określonych warunków (np. poręczenie majątkowe tzw. kaucja, dozór elektroniczny).

5. Na przekazanie osoby (wykonanie europejskiego nakazu aresztowania) organ wykonawczy ma 60 dni. Przez ten czas może poddać osobę zatrzymaną przesłuchaniu i zadecydować o nie wykonywaniu nakazu aresztowania. O decyzji co do wykonania nakazu aresztowania musi powiadomić organ wydający nakaz. Osoba zatrzymana może również samodzielnie podjąć decyzje i wyrazić zgodę na przekazanie do kraju, który wydał nakaz. Nie można cofnąć wydanej zgody. Decyzja o wykonaniu nakazu w tym przypadku musi nastąpić w ciągu 10 dni od momentu wydania przez osoby zgody na przekazanie.

6. Po przekazaniu informacji związanych z nakazem aresztowania, tożsamością osoby, charakterem popełnionego przez nią przestępstwa, każde państwo członkowskie zezwala na tranzyt osoby przekazywanej przez swoje terytorium.

Skąd wziął się Europejski Nakaz Aresztowania?

W dniu 13 czerwca 2002 roku, UE ramową decyzją Rady 2002/584/WSiSW ustanowiła procedurę upraszczającą dotychczasowy sposób postępowania w przypadku ekstradycji.
Przepis ten wszedł w życie 1 stycznia 2004 roku i jednocześnie anulował wszelkie inne postanowienia w tym zakresie.

Zasada podwójnej odpowiedzialności karnej

Do 2004 roku, procedura ekstradycji między krajami członkowskimi Unii Europejskiej charakteryzowała się dużą zawiłością. Obowiązywała między innymi zasada podwójnej odpowiedzialności karnej. Zgodnie z tą zasadą, aby wniosek o wydanie i przekazanie osoby był wartościowy, czyn objęty wnioskiem musiał być uznawany za przestępstwo również w kraju, w którym aresztowano daną osobę. Obecnie zasada to jest zniesiona – w odniesieniu do 32 kategorii ciężkich przestępstw, nie ma już znaczenia to czy dany czyn karany jest w obu krajach.

Nie ma obowiązku spełnienia warunku podwójnej karalności w przypadku zbrodni ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennej lub zbrodni agresji.

Biuro Borsuk przygotowało materiał dotyczący ENA na podstawie strony https://europejskinakazaresztowania.eu prowadzonej przez Kancelaria Adwokacka
Grażyna Tomanek & Damian Tomanek